اگر از بعضی از مردم بپرسید که چه خاطرات شیرینی از دوران کودکی خود به یاد دارند احتمالاً بهترین خاطراتشان را مربوط به زمانی می‌دانند که مادر برای خانه تکانی عید فرش‌های کوچک و بزرگ هر یک از اتاق‌ها را به کمک بچه‌ها جمع می‌کرد، به داخل حیاط می‌برد و به کمک آنها به شست و شوی فرش مشغول می‌شد.
این کار به خودی خود بسیار سخت و طاقت‌فرسا بود و انرژی و زمان زیادی صرف می‌شد تا یک فرش به طور کامل شسته و آماده‌ی استفاده شود اما حس خوب پاکیزگی و شادی بچه‌ها می‌توانست انگیزه‌ی خوبی برای به دوش کشیدن به این سختی‌ها باشد.
شستن فرش به روش سنتی و معایب آن
اما شستن فرش‌ها به روش سنتی (با استفاده از تجهیزات دستی) در کنار مزایایی که می‌توانیم نام ببریم مضرات زیادی هم دارد، از جمله:
- آب و هوا تاثیر زیادی بر روی تصمیم‌گیری برای شستشو و زمان خشک شدن آن دارد. نمی‌توانیم در روزهای بارانی و یا برفی زمستان این کار را انجام دهیم. زیرا خشک نمی‌شود و تار و پود آن آسیب جدی می‌‌بیند.
- این روش انرژی و زمان زیادی می‌طلبد و خستگی و زحمت بسیار زیادی به همراه دارد.
- امکان آسیب به بافت فرش وجود دارد. از کارهای ابتدایی فرایند شست و شوی فرش این بوده که در ابتدا آن را می‌تکاندند. که گاهی موجب پاره شدن ریشه و متن آن می‌شد، علاوه بر این حمل آن هم خود یکی از عوامل آسیب به بافت فرش به حساب می‌آید.
همه‌ی ما می‌دانیم که هر کاری باید به متخصص آن سپرده شود، درست است که از قدیم یاد گرفته‌ایم چطور این کار را انجام دهیم اما اگر فرش‌های گران قیمتی داشته باشیم در شرایط اقتصادی فعلی نمی‌توانیم ریسک آسیب زدن به آن را به جان بپذیریم.
- آبکشی فرش‌ها به درستی انجام نمی‌شود. به طور حتم بارها هنگامی که فرش‌ها شسته و پهن می‌شدند لبه‌های آنها را دیده‌اید که لکه‌های زرد به وجود آمده و برخی از نقاط فرش پررنگ‌تر از نقاط دیگر است. این به دلیل عدم آبکشی مناسب و کامل است که باعث باقی ماندن آلودگی و مواد شوینده در قسمت‌هایی از فرش است که از زیبایی آن به طرز قابل توجهی کم می‌کند.
آبکشی فرش به روش مناسب
طبیعتاً افراد پس از صرف زمانی طولانی برای شست و شوی فرش انرژی کمتری برای آبکشی مناسب و دقیق آن دارند، اما در ذهن داشته باشید که آبکشی فرش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در صورتی که این کار به درستی انجام نشود، مواد شوینده داخل فرش باقی می‌ماند و در درازمدت باعث پوسیدگی آن می‌شود.
- استفاده از مواد شوینده نامناسب، دمای آب خیلی سرد و یا خیلی گرم و استفاده از دستگاه‌های آب‌گیر قدیمی آسیب‌های جدی هستند که هنگام شستشو به فرش‌ها وارد می‌شوند.
- فرش‌ها برای خشک شدن زیر نور مستقیم آفتاب قرار می‌گیرند و همین‌طور گرد و غباری که در محیط باز روی آن می‌نشیند باعث از بین رفتن رنگ و رو و جلای فرش می‌شود.
- در این روش مدیریت مصرف آب و انرژی بسیار دشوار است.
برخلاف تصور عموم مردم شستشو نه تنها باعث رنگ و رو رفتگی فرش‌ها نمی‌شود بلکه باعث سرحال آمدن آن می‌شود. دلیل این است که باقی ماندن ذرات گرد و غبار و آلودگی‌های مختلف بر روی فرش خارج از بحث آسیب جبران‌ناپذیری که به زیبایی فرش می‌زنند، برای خانواده‌هایی که کودک و حیوانات خانگی دارند مضرات زیادی دارند. کودکان بر روی این فرش‌های آلوده بازی می‌کنند و امکان بیمار شدن برای آنها وجود دارد، حیوانات خانگی نیز می‌توانند آلودگی را پخش کنند.
بسیاری از لکه‌ها هم با ماندن بر فرش روی فرش در زمان طولانی جزئی از تار و پود آن می‌شوند و جدا کردنشان هنگام شست و شو کاری بسیار دشوار و همراه با آسیب به بافت و گره‌های فرش خواهد بود.
برای جلوگیری از این موارد پیشنهاد می‌کنیم که هر شش ماه تا یک سال فرش‌ها را به روش صحیح شستشو دهید. این کار ممکن است کمی هزینه‌بر باشد، اما در بلندمدت هزینه‌ی زیادی را برای شما ذخیره خواهد کرد.
آیا جایگزینی برای روش های سنتی شست و شوی فرش وجود دارد؟
جواب به طور قطع مثبت است. روش‌های جدیدی برای شست و شوی فرش‌های شما وجود دارند. اما تقریباً همه آنها مشروط بر مشخص کردن جنس فرش شماست. همانطور که لباس‌هایمان با توجه به جنسی که دارند با دمای آب گرم یا سرد و با مواد شوینده مناسب و مخصوص به خودشان شسته می‌شوند، فرش‌ها هم به همان اندازه و یا حتی بیشتر نیاز به مراقبت و شستشوی صحیح دارند.
بعضی از فرش‌ها به تشخیص کارشناسان نمی‌توانند با ماشین‌های مخصوص شسته شوند چرا که ممکن است آسیب جدی‌تری نسبت به شستشو با روش سنتی ببینند.
روش‌های جدید شستشوی فرش شامل حمل فرش‌ها به کارگاه، کارخانه یا محل‌های مخصوص شستشوی فرش است که در آن با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و با کمک مواد شوینده فرش اقدام به شستشو به روش‌های مخصوص هر فرش می‌کنند و فرش‌ها پس از شسته شدن در گرم‌خانه های مخصوص خشک می‌شوند.
فرش‌ها به سه روش سنتی، نیمه اتوماتیک، تمام اتوماتیک مورد شست و شوی قرار می‌گیرند.
اصطلاحاً نوعی شست و شو برای فرش‌ها وجود دارد که اعلاشویی (شست و شو به طور ویژه) نام دارد و رضایت مشتریان در این نوع سفارشات بسیار بالاست.
در اعلاشویی تمام خدمات کامل فرش از جمله شستشو، براق کردن، اتوپرس، رنگ‌برداری (در فرش‌های دستبافت) و بسته انجام می‌شوند. در این روش به هیچ عنوان از تاید استفاده نمی‌شود و شستشو تنها به کمک مایع شوینده مخصوص فرش صورت می‌گیرد.
اما در شستشوی معمولی از تاید استفاده می‌شود.
در مجموع تفاوت عمده‌ی هر نوع از شستشو به حفظ کیفیت فرش باز‌می‌گردد.
در بعضی از فرش‌ها نیز شستشوی اتوماتیک و قالیشویی توصیه نمی‌شود؛ چرا که اگر افکار غیرمتخصص این کار را انجام دهند فرش شما دیگر ارزشی نخواهد داشت. با دانستن بعضی از روش‌های کارساز می‌توانیم بدون نیاز به ثبت سفارش در قالیشویی‌ها با صرف کمترین هزینه، زمان و انرژی فرش را در منزل تعمیر و یا شستشو کنیم.
روش های کارساز برای شستن فرش
شست و شوی فرش های نفیس
فرش‌های دستبافت و نفیس معمولاً از پشم گوسفند بافته می‌شوند به همین دلیل ارزش زیادی دارند. این فرش‌ها به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارند. برای مراقبت بیشتر از این گونه از فرش‌ها لازم است که آنها را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار ندهیم. با کفش‌های کثیف روی آنها قدم نگذاریم. پایه‌های مبل را روی پلاستیک‌های مخصوص قرار دهیم تا ردی روی فرش باقی نگذارند.
در صورتی که نیاز پیدا کردید تا در منزل قسمتی از آن را مورد شست و شو قرار دهید پیشنهاد می‌کنیم به روش زیر آن را انجام دهید:
- ابتدا به خوبی آن را جاروبرقی کنید.
- اندکی پودر صابون تهیه کنید
- یک سطل آب ولرم
- مقداری سرکه سفید
- اسفنج
در یک سطل مقداری از موارد ذکر شده را با هم ترکیب کنید. اسفنج را داخل مایع فرو ببرید و بر روی فرش بکشید. سعی کنید که این کار را عمیقاً و از وسط فرش کم کم به سمت کنار بروید. ریشه‌های فرش را با اسفنج بشویید و در نهایت آن را آبکشی کنید.
اگر پس از آبکشی صحیح احساس کردید فرش اندکی از حالت نرمی خود خارج شده است، جاروبرقی بکشید تا از این حالت در بیاید.
برای خشک کردن از لوازم گرمایشی که به طور مستقیم گرمای زیادی را به آن تحمیل می‌کنند بپرهیزید، تنها نور ملایم آفتاب پیشنهاد می‌شود.
شست و شوی فرش های دارای الیاف و مواد مصنوعی
تعمیر و نگهداری فرش با جاروبرقی انجام می‌شود. تمیز کردن گرد و غبار و ذرات ریز به طور منظم، می‌تواند تضمین کند که فرش زیبایی خواهید داشت.
این نوع فرش در مقایسه با انواع فرش کمی خاص‌تر است . برای تمیز کردن آن به محصولات خاصی نیاز دارد. هنگام خرید چنین فرشی باید برچسب آن را با دقت بخوانید تا از پیش از نتایج ناخواسته مانند تغییر رنگ یا آسیب به فرش آگاه باشید.
این گونه فرش‌ها باید شوینده‌های ملایم شسته شوند و به طور منظم تمیز شوند.
شست و شوی فرش های آکریلیک
اگر بخواهیم بهترین فرش ماشینی بازار را از میان هیت ست، آکریلیک، پلی استر، بی سی اف و پلی پروپلین از لحاظ کیفیت دسته‌بندی کنیم، فرش‌های آکریلیک در رتبه اول قرار می‌گیرند. نخ الکریلیک الیاف ساخته شده از مواد نفتی پلیمری به نام پلی اکریلو نیتریل می باشد. الیاف اکریلیک بافتی شبیه نخ پشم طبیعی دارند . چون سبک و گرم هستند، انتخاب مناسبی برای بافت فرش می باشند. الیاف این فرش از نخ اکریلیک است که نسبت به بیدزدگی فرش، روغن، مواد شیمیایی و هم چنین تابش نور آفتاب بسیار مقاوم است.
تمام اطلاعاتی که در ارتباط با شستشوی فرش‌های آکریلیک نیاز دارید، در پشت قالی درج شده است.
پیشنهاد ما این است که برای شستشوی این گونه فرش‌ها به هیچ عنوان از پودرهای خشک دستی و یا ماشینی استفاده نکنید. زیرا با مواد تشکیل دهنده‌ی الیاف فرش واکنش می‌دهد . که باعث زردی رنگ ریشه‌های آن می‌شود و فرش احساس خشکی و سفت شدن می‌دهد.
بهترین روش شست و شوی فرش های آکریلیک به صورت زیر است:
- فرش را جاروبرقی کنید به طوری که مطمئن شوید از هر قسمت حداقل سه بار عبور کرده‌اید.
- هر فرورفتگی یا شیار فرش اکریلیک خود را صاف کنید. می‌توانید از برس مو یا هر نوع برس سفت دیگر برای این کار استفاده کنید.
- برای صاف کردن فرورفتگی‌هایی که در اثر فشار حاصل از پایه‌های مبلمان ایجاد شده‌اند از سشوار کمک بگیرید. اما توجه کنید که باد سشوار نباید خیلی گرم باشد زیرا می‌تواند الیاف فرش را ذوب کند. در حالی که سشوار را روی قسمت موردنظرتان از فرش نگه داشته با انگشت‌هایتان دندانه‌های فرش را جمع کنید. ولی این کار را بیشتر از پنج دقیقه ادامه ندهید.
- اگر در منزل به شستشوی فرش آکریلیک اقدام کرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم از یک بخارشوی کمک بگیرید. و در آن محلول مخصوص شست و شو فرش قرار دهید. پاک کننده‌های مخصوص دستگاه بخارشوی را می‌توان از بسیاری از فروشگاه‌های بزرگ خریداری کرد.
- دستورالعمل‌های سازنده را در مورد افزودن مقدار پاک کننده به دستگاه دنبال کنید. این مقدار در هر پاک کننده‌ای متفاوت است. به طور کلی ، شما یک قسمت تمیز کننده را با دو قسمت آب گرم یا ولرم مخلوط خواهید کرد. میزان پاک کننده نیز به میزان آلودگی فرش شما بستگی دارد.
- شما باید بیش از یک بار از مناطق با آلودگی زیاد عبور کنید. با این حال، از شست و شوی بیش از حد بعضی از قسمت‌های فرش خودداری کنید. اگر فرش بیش از حد مرطوب شود، ممکن است رطوبت به فرش یا کف زیر آن آسیب برساند.
- اجازه دهید فرش اکریلیک شما از شب تا صبح زمان کافی برای خشک شدن داشته باشد. تا آنجا که ممکن است پنجره‌ها و درها را باز کنید تا به خشک شدن سریع فرش کمک کند. برای سرعت بخشیدن به خشک شدن می‌توانید از فن‌ها نیز استفاده کنید.
شست و شوی فرش های بربر (Berber Carpets)
فرش‌های بربر توسط مردم شمال آفریقا و صحرا بافته شده است. این فرش‌ها دارای طرح‌های سنتی و مدرن هستند که با الگوهای مختلف گره زدن، رنگ‌ها و بافت‌های پارچه‌ای متمایز می‌شوند. بهترین نحوه‌ی شستشو این دسته از فرش‌ها در زیر آورده شده است:
- لکه‌های ناجور را از قبل پاک و رفو کنید.
- اگر روز بارانی است منتظر بمانید، زیرا فرش بربر به سرعت سایر فرش‌ها خشک نمی‌شود. یک روز گرم و آفتابی به روند خشک شدن کمک می‌کند.
- به آرامی با محلول مخصوص شست و شوی فرش شروع به پاک کردن آن کنید. سعی کنید از روی یک قسمت دو بار عبور نکنید. زیرا فرش بربر بیش از سایر انواع فرش آب بیشتری جذب می‌کند. فرش خیلی خیس می‌شود و حتی ممکن است خراب شود.
- اجازه دهید فرش کاملاً خشک شود و در هنگام خشک شدن تمام پنجره‌ها را باز نگه دارید. پس از خشک شدن، آن را بررسی کنید تا تصمیم بگیرید که آیا دوره نیاز به شستشو هست یا خیر.
شست و شوی فرش های با الیاف سخت و زبر
گاهی از پوسته نارگیل برای تولید فرش و قالیچه‌های بافته شده استفاده می‌شود. پوسته نارگیل حاوی الاستیک بوده و از استحکام و دوام بالایی برخوردار است . از این جهت گزینه مناسبی برای فرش‌هایی است که بیشترین میزان تردد روی آنها صورت می‌گیرد.
مانند هر نوع دیگری از فرش‌ها، استفاده روزانه از فرش ماشینی باعث می‌شود که خاک، گرد و غبار و بقایای آن در الیاف به دام بیفتد. این باعث می‌شود فرش شما قدیمی و خسته کننده به نظر برسد.
با این حال بهتر است به جای محلول تمیز کننده مایع، آنها را با پودر خشک تمیز کنید تا از جمع شدن جلوگیری کند.
- فرش را جاروبرقی بکشید تا آلودگی ها، گرد و غبار و باقی مانده در سطح فرش پاک شود.
- یک محصول تمیز کننده پودری را روی فرش بپاشید به طوری که تمام قسمت‌های آن را در بر بگیرد. برای این کار می‌توانید محلول تمیز کننده خشک پودری خود را با مخلوط کردن مقدار مساوی جوش شیرین و نشاسته ذرت خودتان تهیه کنید. مقداری ادویه یا برگ خشک معطر مانند اسطوخودوس، دارچین یا میخک را به این پودر اضافه کنید.
- حداقل 30 دقیقه پودر را روی فرش بگذارید.
- فرش را به خوبی آبکشی کنید.
- این کار را حداقل هر شش ماه تکرار کنید تا فرش شما بهترین شکل و ظاهر را داشته باشد.
نتیجه‌گیری
بهترین روش‌های شست و شوی فرش کاملا بستگی به جنس فرش، هنر و تخصص افراد دارد .
بهترین روش از نظر ما بخارشویی و شستن فرش با فشار بالای آب گرم است. که می‌تواند به خوبی آلودگی‌ها را در خود حل کند . و از بافت‌های فرش با وارد کردن کمترین آسیبی به آن بیرون بکشد. در این مقاله از آراستا به روش های کارساز برای شست و شوی فرش پرداختیم. این مطلب را با دوستان خودبه اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید