فرش از هر نوعی که باشد به خانه شما زیبایی و راحتی می‌دهد. از میان انواع فرش‌هایی که در دنیا تولید می‌شود، جذابیت فرشهای ایرانی همیشه قابل توجه بوده است. هر تخته فرش ایرانی منحصر به فرد است و نشان‌دهنده تاریخ و تمدن غنی ایرانیان در تولید فرش است. فرشهای ایرانی گران قیمت اما بسیار ارزشمند هستند، زیرا بافت بهترین این فرش‌ها می‌توانند ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشند. برخی از طرح‌هایی که با استفاده از نخ‌های ظریف‌تری مانند ابریشم و پنبه ایجاد می‌شوند، دارای وزن سبک‌تر و طرح‌های پیچیده‌ای هستند و بافت آنها در مقایسه با نخ‌های پشمی بسیار بیشتر طول می‌کشد. از این رو، قیمت فرش‌هایی که از نخ‌های ظریف‌تر ساخته می‌شوند، بیشتر از آنهایی است که به طور کامل از پشم تولید شده‌اند. در واقع فرش دستباف معمولاً به نام محلی که در آن ساخته شده یا از قومی است که آن را درست می‌کنند. بیشتر نقوش و رنگ آمیزی‌های سنتی ارتباط محلی دارند و اغلب محل ساخت فرش را نشان می‌دهد.اهمیت تولید فرش در طول سال‌ها، بدون شک از فرشهای ایرانی ناشی می‌شود، اما در کنار فرشهای ایرانی فرش خارجی نیز طرفداران زیادی در سراسر دنیا پیدا کرده‌اند.
انواع فرش خارجی
1- فرش های فرانسوی
یکی از اصیل ترین فرش خارجی، فرشهای فرانسوی هستند. طراحان و هنرمندان فرانسوی بر تولیدکنندگان و بافندگان فرش در سراسر جهان تأثیر گذاشته‌اند. سبک شیک فرشهای فرانسوی عتیقه و قدیمی از همان دوره‌ای که آغاز شد، روند طراحی فرش در جهان را تعیین می‌کرد. این ملت انقلابی سبک آرت دکو و اولین جنبش طراحی مدرن را آغاز کردند، اما ظرافت سبک‌های باروک و روکوکو را هم در فرشهای طراحی شده توسط آنها می‌توان دید.
فرشهای فرانسوی در ابتدا برای خاندان سلطتنی تولید می‌شدند و گاهی به سفارش آنها برخی طرح‌ها اضافه و کم می‌شد اما بعد از سال‌های زیادی این فرش‌ها در اختیار مردم عادی نیز قرار گرفت.
بافندگان و تولیدکنندگان فرشهای فرانسوی تنها تمرکزشان بر روی تولید فرشهای مناسب برای پوشاندن زمین نبوده است، بلکه برخی از طرح‌هایی که به کار می‌بردند به قدری زیبا بود که ترجیحاً از آن به عنوان تابلو بر روی دیوارهایشان استفاده می‌کردند که به طرز شگفت انگیزی به فضا روح و زیبایی می‌بخشید.
سبک‌های ساوونری و گوبلن هر کدام دارای تاریخچه و داستان‌هایی در پشت خود هستند. فرشهای ساوونری رونق چندانی نداشتند تا اینکه دولت واردات فرش را از کشورهای شرقی به فرانسه ممنوع کرد.
2- فرش های انگلیسی
بافت فرش در انگلستان در آغاز قرن شانزدهم کشف شد و بیشتر تولید کنندگان فرش در قرن شانزدهم و هفدهم جنوب شرقی انگلستان در حوالی شهر نورویچ مستقر بودند. سبک‌های موجود در فرش‌ها اغلب از الگوهای آناتولی و هندو-پارسی الهام گرفته شده است. در بافت این فرش‌ها مانند تولید کنندگان فرانسوی از گره‌های متقارن استفاده شده است.
در حال حاضر، فرشهای زیادی از این عصر باقی نماندند، اما آن تعدادی که موجود هستند تحت مالکیت خصوصی هستند. این فرش‌ها طبق اطلاعات موجود از انواع اکستر، مورفیلد و آکسمینستر هستند.
فرشهای انگلیسی برای همیشه با شهرهای Kidderminster و Worcestershire، که قلب تولید فرش انگلیسی در کل انقلاب صنعتی محسوب می‌شدند، یاد می‌شود.
3- فرش های اسپانیایی
تولید فرش در اسپانیا به قرن دهم برمی‌گردد. اسپانیا از قرن هشتم تا دوازدهم میلادی تابع مسلمانان مور بود که در نتیجه‌ی آن هنر بافتن فرش را به آنها آموختند. فرشهای اسپانیایی تأثیرات زیادی از طرح‌ها و نقوش اسلیمی گرفته بودند به طوری که اغلب در ترکیب با نقوش اروپایی مانند نمادهای مسیحی از آن استفاده می‌کردند.
الگوهای آن زمان هندسی و البته کاملاً تکراری بوده است، چرا که در آن پیام‌هایی در مورد خانواده‌های اسپانیایی مسیحی بود.
بسیاری از فرش خارجی ساخته شده در قرن پانزدهم، نقوش خود را از فرشهای تولید شده در ترکیه جمع آوری کردند. الگوهای قرن شانزدهم میلادی در فرشهای رنسانس اسپانیا از پارچه‌های ابریشمی نه چندان اصلی جمع شده است. دو مورد از محبوب ترین نقوش در این فرش‌ها دارای طرح‌های گلدسته و انار است اما در قرون هجده و نوزده میلادی سبک‌های موجود در فرشهای اسپانیایی از آبوسن و ساوونری فرانسه کپی برداری شد.
امروزه اسپانیا یکی از معدود کشورهایی است که هنوز تولید فرش در آن رونق دارد، حتی اگر این تولید به میزانی خیلی کم باشد. فرشهای که در اسپانیا تولید می‌شوند با کیفیت اما کمی گران قیمت هستند.
4-فرش های ایرلندی
آغاز تولید فرشهای ایرلندی را از حدود سال 1898 میلادی وقتی یک کارگر نساجی اسکاتلندی به نام الکساندر مورتون کار تولید فرش را در سواحل غربی ایرلند شروع کرد، می‌دانند. فرش‌ها بعداً به نام محل تولیدشان یعنی Donegals معروف شدند، این رسم از مردم کشورهای شرقی گرفته شده است که هر فرشی را به نام محلی که در آن تولید و یا بافته می‌شود، نام‌گذاری می‌کنند.
تعدادی از کارخانه‌ها در طی دوران رکود اقتصادی تعطیل شدند و تولیدات در اولین کارخانه در Killybegs متمرکز شد. این شرکت بعداً در سال 1954 به یک کنسرسیوم ایرلندی به نام Donegal Carpets Ltd فروخته شد و تولید ادامه یافت تا اینکه در نهایت در سال 1987 کارخانه تعطیل شد.
با این وجود، ساکنان Killybegs در سال 1997 موفق شدند تا نظر مقامات را در ارتباط با بازگشایی مجدد این کارخانه جلب کنند. نتیجه این بود که دو سال بعد در سال 1999 تولید مجدداً و این بار با حمایت دولت ایرلند آغاز شد و جالب اینکه تولیدات این کارخانه تنها محصولاتی هستند که در کل جزایر بریتانیا باقی ماند‌ه‌اند. روش تولید این فرش‌ها هم به این صورت است که پس از دریافت اندازه‌های مورد نظر متقاضیان و مشتریان و البته با الگوهای انتخاب شده توسط آنان که غالباً انتزاعی هستند، سفارش‌ها در صف انتظار قرار می‌گیرند و تولید می‌شوند.
5- فرش های مصری
فرش‌هایی که در مصر تولید می‌شوند اغلب به سه دسته تقسیم می‌شوند: مملوک، قاهره و فرشهای جدیدتر. این طور به نظر می‌رسد که فرشهای مملوک در زمان سلسله مملوک 1250-1517 در قاهره ساخته شده‌اند و علاوه بر اندازه‌ی بزرگی که دارند دارای نقوش هندسی از رنگ‌های قرمز، آبی و سبز پررنگ هستند.
فرشهای تولید شده در قاهره نیز در قرن شانزده الی هجده ساخته شده‌اند و دارای الگوهای ایرانی مانند پالت، عربی و مدالیون هستند.
فرش خارجی و مدرن از کیفیت تکنیکال بالایی برخوردار هستند. این فرش‌ها به طور معمول با نقش و نگارهای ایرانی عرضه می‌شوند، اما تفاوتی که وجود دارد این است که رنگ آنها کمتر روشن است و پرزها و تار و پود آن بلندتر و ضعیف‌تر از فرشهای اصیل ایرانی است است. در این میان برای تولید فرشهای ابریشمی نیز تلاش‌های بسیاری صورت گرفته است.
6- فرش های چینی
یکی از با قدمت‌ترین فرش خارجی فرشهای ساخته شده چینی است. چین دارای سابقه‌ای طولانی در تولید فرش است و فرشهای تولید شده در چین که احتمالاً توسط مردم آن به عنوان کالا استفاده می‌شده‌اند ، قدمتی بیش از 2.000 سال دارند و به عنوان فرش دربار های شاهنشاهی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. هنر بافت فرش‌ها جایی در حدود قرن پانزده و هفده در چین کشف شد.
الگوهای برخی از فرشهای قدیمی چینی اغلب از الگوهای نقاشان چینی و از ابریشم گرفته شده است. در برخی موارد الگوها نمادهای مذهبی قدیمی را با الگوهای اژدهای برجسته نشان می‌دهند، نمادهای موجود در این فرش‌ها به طور اتفاقی منشأ تاستیک یا بودایی دارند.
نخ‌های پنبه را اغلب می‌توان در فرشهای مسن مشاهده کرد که با نخ شمعی علاوه بر فرش‌هایی نسبتاً ضخیم با گره‌های بزرگ، در فرش‌هایی نرم و انعطاف‌پذیر نیز مشاهده می‌شود. این فرش‌ها در استان‌های کانسو، نینگشیا، سوئیان و مغولستان در نزدیکی شهر بائوتو تولید می‌شوند (فرشهای بائوتو، غالباً در اندازه‌های کوچک، با نقوش منظره و نمادین با رنگ‌های مختلف آبی به عنوان رنگ‌های غالب مشخص می‌شوند). بعدها استان‌های شانسی، هوپی و شانتونگ هم به عنوان برخی از استان‌های تولید کننده فرش اضافه شدند.
7- فرش های سوئدی
فرش‌ها و قالیچه‌های دستبافت سوئدی قرن‌هاست که وجود دارند و در طول زمان اشکال و کاربردهای متنوعی را به خود دیده‌اند. فرش‌هایی که به روش‌های سنتی کشورهای شرقی، به ویژه در امپراتوری عثمانی بافته می‌شدند، از اوایل قرون وسطی از طریق راه‌های تجاری به سوئد آورده می‌شدند.
در قرن‌های بعد، تولیدکنندگان و بافندگان فرش سوئدی اغلب آثار خود را با مضامین و نقوش سنتی الهام گرفته از فرشهای شرقی مزین می‌کردند، سرانجام شروع به استفاده از فنون به کار گرفته شده در تولید فرش مردم شرقی کردند.
با آغاز قرن بیستم، صنعت فرش بافی رونق گرفته بود و به عنوان یک مهم در عرصه هنر و فرهنگ در سراسر سوئد شناخته شده بود. در نتیجه، طراحان شروع به ساخت قالیچه‌هایی کردند که از جذابیت خاصی در سطح بین‌المللی برخوردار بود. فرشهای سوئدی از اواسط قرن بیستم همچنان در زمره مطلوب‌ترین و پرطرفدارترین فرش خارجی جهان هستند.
8- فرش های ارمنی
قدمت فرشهای ارمنی به قرن هفتم قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. فرش گره دار قدیمی فرش پازیریک است که برخی می‌گویند متعلق به ارمنستان است اما بسیاری نیز معتقدند این فرش متعلق به ایرانیان است. فرشهای ارمنی توسط خارجیانی که به آرتسا سفر می‌کردند شهرت پیدا کردند. برخی از مورخان و جغرافی‌دانان در کتاب‌ها و مقالاتشان ذکر کرده‌اند که در طول عمرشان فرش‌هایی مانند فرشهای ارمنی ندیده‌اند.
فرشهای آرتارچا در تاریخ بافت و تولید فرش ارمنستان جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند. این فرش خارجی از نظر سبک متنوع، غنی از رنگ و نقوش تزئینی است و حتی بسته به نوع حیواناتی که بر روی آنها به تصویر کشیده می‌شود، دسته‌بندی می‌شوند. فرشهای عقاب، تابلو فرشهای اژدها، فرش‌ها و موکت‌های دارای طرح اژدها برخی از مثال‌هایی هستند که در این زمینه بیاوریم. فرش‌هایی که نام آنها در کتیبه‌های کاپتانا ذکر شده از سه طاق «پوشیده شده از تزئینات گیاهی» تشکیل شده است و شباهت هنری به نسخه‌های خطی منقوش تولید شده در آرتارچا دارد.
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که ارمنی‌ها علاوه بر هنر فرش‌بافی، در تولید پرده‌های با جنس و طرح‌های متنوع نیز مهارت داشتند.
9- فرش های هندی
قالیبافی در هند ممکن است از قرن یازدهم و با آمدن اولین فاتحان مسلمان، غزنویان و دیگر اقوام به این کشور آغاز شده باشد. صنعت‌گران هندی تحت حمایت قوم مغول، فنون و طرح‌های ایرانی را در پیش گرفتند. در فرش های بافته شده در پنجاب از نقوش و سبک‌های تزئینی موجود در معماری مغول استفاده شده است. یک امپراطور مغول سر شناس در زمان سلطنت خود هنر قالی بافی را به هند معرفی کرد.
امپراطورهای مغول از فرشهای ایرانی برای دربارها و کاخ‌های سلطنتی خود بهره می‌بردند. آنها در این دوره صنعت‌گران ایرانی را با خود بردند و در هند مستقر کردند. در ابتدا، فرشهای مغولی به سبک‌های کلاسیک ایرانی با گره‌هایی ظریف بافته شدند، سپس به تدریج این سبک با هنر هند ترکیب شد. بنابراین فرشهای تولید شده از نوع هندی متداول شدند و صنعت فرش در این کشور با تحولی عظیم روبرو شد و در نهایت در سراسر شبه قاره گسترش یافت.
در دوران مغول، فرشهای ساخته شده در شبه قاره هند چنان مشهور شدند که تقاضا برای آنها در خارج گسترش یافت. این فرش‌ها دارای طرح‌های متمایز و تعداد زیادی گره هستند. فرش خارجی تولید شده برای شاهنشاه مغول، از جمله جهانگیر شاه، از بهترین کیفیت برخوردار بودند. در زمان برخی از این شاهان، قالی بافی مغول زیبایی شناسی جدیدی به خود گرفت و وارد مرحله کلاسیک خود شد. صنعت فرش در هند در قسمت‌های شمالی مراکز عمده‌ای که در کشمیر، جیپور، آگرا و بهادوهی بودند، توسعه یافت.
فرشهای هندی به دلیل تراکم زیاد گره معروف هستند. فرشهای دستباف از جمله مواردی هستند که بسیار خاص بوده و مورد تقاضای بسیاری از مردم غرب است. صنعت فرش در هند در ایجاد مدل‌های تجاری اجتماعی و کارآفرینی موفق عمل کرده است. از نمونه‌های قابل توجه فعالیت‌های کارآفرینی اجتماعی می‌توان به فرشهای جیپور و زنجیره خرده فروشی فابیندیا اشاره کرد.
10- فرش های بلژیکی
فرشهای بلژیکی در واقع فرشهای ابریشم مصنوعی هستن که با پلی استر و ویسکوز تولید می‌شوند. پهن کردن این فرش‌ها بر روی سرامیک و پارکت که احتمال لیز خوردن زیاد وجود دارد. خوشایند است چرا که در قسمت پشت این فرش‌ها از لاتکس استفاده شده است.
نکته‌ی منفی که در مورد این فرش‌ها وجود دارد این است که به شدت نازک هستند . اگر هنگام راه رفتن بر روی آنها از دمپایی‌های روفرشی استفاده نکنید امکان آسیب وجود دارد . البته وجود لاتکس در پشت آنها شستشوی این فرش را به کاری دشوار تبدیل می‌کند. بهترین نوع در فرش خارجی، ابریشم مصنوعی از جنس پلی استر هستند. اما در مجموع به این علت که آکریلیک در تهیه آنها به کار نمی‌رود دوام و ماندگاری بسیار بالایی ندارند . زیرا الیاف به کار رفته در آنها بسیار نازک و ظریف است.
سخن پایانی
در این مقاله از آراستا به آشنایی با انواع مختلف فرش خارجی پرداختیم، امیدواریم که از مطالعه این مقاله لذت برده باشید.
دیدگاهتان را بنویسید